Jelito drażliwe – czym jest, jak je rozpoznać i jak uspokoić?

Co oznacza pojęcie jelita drażliwego?

Co to takiego? Pod terminem „jelito drażliwe”, zwane również „jelitem nadwrażliwym ”kryje się pewna „nadpobudliwość” organu sprawiająca, że nie działaon spokojnie i miarowo, ale rytm jego pracy – a w związku z tym również rytm wypróżnień – zostaje zaburzony. O ile zwykle zaburzenia takie wywołane są czynnikami zewnętrznymi (bakteriami, wirusami, niewłaściwym odżywianiem), o tyle w przypadku drażliwego jelita przyczyna do tej pory nie jest do końca wyjaśniona.

Pod uwagę bierze się m.in. zaburzenia tzw. osi mózgowo-jelitowej, zaburzenia czucia trzewnego czy zmianę składu mikrobiomu jelitowego. Niekiedy ma to związek ze zdrowiem psychicznym i może nasilać się podczas stanów depresyjnych, lękowych lub silnego stresu.

Objawy jelita drażliwego

Objawami jelita drażliwego są przede wszystkim zaburzenia wypróżniania i związane z nimi dolegliwości bólowe.

Gdzie boli jelito drażliwe? Źródło bólu nie jest zawsze umiejscowione identycznie, najczęściej jednak lokalizuje się w lewym lub prawym boku, w dolnej części brzucha. Ból jelita drażliwego może też być odczuwalny w innych częściach brzucha, a przy silniejszych atakach promieniuje do pleców, w związku z czym może być mylony z innymi dolegliwościami.

Zaburzenia wypróżniania niekiedy objawiają się dwojako – jako zaparcia oraz biegunki. Jelito drażliwe zwykle daje symptomy o ostrym charakterze, co oznacza, że pojawiają się one nagle i są od razu nasilone. Biegunka mu towarzysząca objawia się luźnym, wręcz wodnistym stolcem, oddawanym nadmiernie często.

Dolegliwości zwykle nasilają się po posiłkach, ponieważ pożywienie stanowi dodatkowy czynnik drażniący jelita.

[!art-banner!]

Test na jelito drażliwe. Jak wygląda diagnostyka?

Po zaobserwowaniu wymienionych objawów, wskazujących na dolegliwość, należy zgłosić się do lekarza celem wykonania odpowiednich badań. Jak wygląda test na jelito drażliwe? Lekarz zaczyna z reguły od szczegółowego wywiadu z pacjentem celem ustalenia, czy objawy występują w konkretnych sytuacjach (np. pod wpływem stresu, przy konkretnej diecie), czy w rodzinie pacjenta były przypadki zespołu jelita drażliwego itd.

Badania, które specjalista zleca po uzyskanym wywiadzie to przede wszystkim badania laboratoryjne krwi, takie jak morfologia, OB, CRP. Oprócz nich często wykonuje się ogólne badanie moczu oraz badanie stolca na obecność bakterii i pasożytów. Nie ma niestety jednego wiarygodnego i miarodajnego testu na jelito drażliwe. Diagnostyka polega raczej na wykluczeniu innych chorób, które wywoływać mogą podobne symptomy.

Wyniki badań powinien zawsze interpretować lekarz, który skierował na nie pacjenta. W oparciu o pełen obraz kliniczny zaleci on odpowiednie postępowanie oraz skuteczne leki niwelujące przykre objawy jelita drażliwego.

Lek na jelito drażliwe

Leczenie jelita drażliwego – choć nie jest to poważna choroba – nastręcza pewnych trudności. Jak uspokoić jelito drażliwe, by jego praca znów była miarowa i rytmiczna? Nie ma niestety jednej „magicznej” tabletki na tę dolegliwość.

Terapia opiera się raczej o eliminowanie przyczyn problemu oraz niwelowanie objawów. Wśród tych pierwszych warto przede wszystkim wymienić dbałość o spokój psychiczny oraz zdrową dietę.

Leczenie objawowe natomiast polega głównie na uśmierzaniu bólu i hamowaniu biegunek towarzyszących zespołowi jelita drażliwego. Leczenie farmakologiczne w przypadku rozwolnienia to np. leki przeciwbiegunkowe spowalniające perystaltykę jelit. Przykładem substancji o takim działaniu jest chlorowodorek loperamidu. Hamuje on pasaż treści pokarmowej przez jelita, zwiększa wchłanianie wody o wzmacnia zwieracz odbytu. W konsekwencji poprawia się konsystencja stolca i zmniejsza ilość wypróżnień.

Lek na rozwolnienie na bazie loperamidu można kupić w aptece bez recepty, należy jednak pamiętać, że jest on zalecany tylko przy biegunkach o przebiegu ostrym, pojawiających się sporadycznie. Nie można traktować go jako leku na jelito drażliwe rozwiązującego problem u jego podstaw.

Domowe leczenie zespołu jelita drażliwego to przede wszystkim odpowiednia dieta. Jeśli jednak mimo przyjmowania leków na biegunkę i zdrowej diety dolegliwości utrzymują się lub nasilają, trzeba niezwłocznie udać się do lekarza.

Dieta przy objawach jelita drażliwego

Co jeść, a czego nie jeść przy zespole jelita drażliwego? Dieta jest niezwykle ważna przy wszelkich chorobach i dolegliwościach układu pokarmowego. Pożywienie może być zarówno czynnikiem drażniącym, jak i „lekiem” dla błony śluzowej żołądka i jelit, dlatego odgrywa kluczową rolę w terapii.

Jaka dieta na jelito drażliwe jest zalecana? Codzienne posiłki powinny obfitować w produkty bogate w błonnik rozpuszczalny, którego podstawowym źródłem są surowe warzywa i owoce. Błonnik nierozpuszczalny może natomiast nasilić pojawiające się symptomy. Należy unikać produktów zawierających fermentujące oligo- di- i monosacharydy, takich jak cukier stołowy, fruktoza czy laktoza.

Przy zaburzeniach pracy jelit należy także unikać kawy, alkoholu, potraw ciężkostrawnych i żywności przetworzonej.

Autor: Justyna Gabrysiak-Kula

Sprawdź dostępność

SPRAWDŹ DOSTĘPNOŚĆ