Grypa jelitowa – jakie są objawy i sposoby leczenia?

Grypa jelitowa to jedna z najpowszechniejszych infekcji zarówno u pacjentów dorosłych, jak i dzieci. Jest wysoce zakaźna, dlatego szybko się rozprzestrzenia. Jak ją rozpoznać i jak leczyć?

Czym jest grypa jelitowa?

Układ pokarmowy, będący za pośrednictwem pożywienia w stałym „kontakcie” ze środowiskiem zewnętrznym, narażony jest na rozmaite dolegliwości. Wraz z pokarmem do jego wnętrza dostają się bakterie, wirusy i różne zanieczyszczenia, a i samo jedzenie może być dla niego czynnikiem drażniącym.

Do najczęstszych infekcji atakujących układ pokarmowy należy tzw. „jelitówka” znana też jako grypa jelitowa lub grypa żołądkowa. Co to takiego? Jest to infekcja wirusowa najczęściej wywoływana przez rotawirusy, dlatego specjaliści nazywają ją również biegunką rotawirusową. Wirusy te są niezwykle odporne na trudne dla nich warunki, dlatego nie jest łatwo je wyeliminować i ustrzec się przed ich chorobotwórczym działaniem.

Bezpośrednią przyczyną jelitówki jest kontakt z drobnoustrojami, które przenoszą się przede wszystkim na drodze fekalno-oralnej oraz kropelkowej. Oznacza to, że kontakt z przedmiotami, zanieczyszczonymi wydzielinami osoby zakażonej w łatwy sposób prowadzi do rozwoju infekcji u kolejnych osób.

Wirus grypy jelitowej najczęściej atakuje dzieci, choć często nie oszczędza również dorosłych, u nich także wywołując dokuczliwe dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego.

Jak i po jakim czasie można zarazić się grypą jelitową?

Jak już zostało wspomniane, cząsteczki wirusa obecne są w różnych wydzielinach osoby chorej. Najczęściej do zakażenia dochodzi poprzez kontakt ze śliną, kałem, wymiocinami.

Jak można zarazić się jelitówką? Dotykając zanieczyszczonych dłoni chorego, jego twarzy lub nawet przedmiotów, z którymi miał kontakt. Do zarażenia może dojść podczas korzystania ze wspólnej toalety z pacjentem będącym nosicielem wirusa, a także podczas rozmowy (drogą kropelkową).

Ile rozwija się jelitówka? Niekiedy od kontaktu z wirusem do wystąpienia pierwszych objawów wystarcza kilkanaście godzin, z reguły jednak infekcja rozwija się 1-2 dni. Jak długo chory zaraża jelitówką? Niestety wydalanie wirusa trwa dość długo. Osoba zakażona może zarażać nim nawet kilka dni przed wystąpieniem objawów i kilka tygodni po ich całkowitym ustąpieniu. Przeważnie jednak wydalanie cząsteczek wirusowych trwa od kilku do kilkunastu dni po ustąpieniu objawów.

Po jakim czasie od przechorowania można ponownie zarazić się grypą jelitową i ile razy można chorować? Wirusowe zakażenie układu pokarmowego niestety może występować wielokrotnie u jednego pacjenta. Trudno jednoznacznie powiedzieć, ile razy i jak często się pojawi, ponieważ zależy to od wielu czynników, takich jak naturalna odporność organizmu, kontakt z chorymi itd.

[!art-banner!]

Objawy grypy jelitowej

Co ciekawe, objawy jelitówki mogą być różne, nawet przy zakażeniu tym samym wirusem. Zdarza się, że na grypę choruje cała rodzina, a u każdego z jej członków symptomy są nieco inne. Niekiedy pierwszym objawem jest sama gorączka, co w ogóle trudno połączyć z zakażeniem układu pokarmowego.

Jakie są najczęstsze objawy grypy jelitowej?

  • Biegunka. Luźny, a niekiedy nawet wodnisty stolec, oddawany nadmiernie często jest typowym objawem grypy żołądkowej, choć zdarza się także, że jelitówka przebiega bez biegunki.
  • Wymioty. U niektórych pacjentów podczas zakażenia pojawia się częste wymiotowanie (szczególnie po posiłkach lub wypiciu większej ilości płynów), u innych – jelitówka przebiega bez wymiotów, a jedynie z lekkimi mdłościami.
  • Ból brzucha. Podrażnienie przez wirus błony śluzowej żołądka i jelit powoduje często dolegliwości bólowe, przeważnie opisywane przez pacjentów jako ściskanie w brzuchu.

Gorączka przy jelitówce niekiedy pojawia się tylko na początku infekcji, czasem trwa przez cały okres występowania objawów, a niekiedy nie występuje w ogóle. Ile trwa grypa jelitowa? Objawy u dorosłych pacjentów utrzymują się z reguły przez kilka dni (zwykle do tygodnia).

Grypa jelitowa u dzieci

Jelitówka u dzieci występuje częściej niż u osób dorosłych. Dlaczego? Główne powody są dwa. Po pierwsze – dzieci nie mają jeszcze tak dobrze wykształconej odporności nabytej i w związku z tym łatwiej zapadają na różnego rodzaju infekcje, po drugie – częściej przebywają w większych skupiskach rówieśniczych (w przedszkolach, żłobkach, w salach zabaw itd.).

Ile trwa grypa jelitowa u dziecka? Podobnie, jak u dorosłych, objawy jelitówki u dzieci mają charakter samoograniczający, co oznacza, że zwykle ustępują samoistnie po kilku dobach. Wymioty zwykle utrzymują się 1-5 dni, biegunka do ok. tygodnia, natomiast dłużej trwać mogą bóle brzucha i nudności.

Kiedy jelitówka u dziecka jest groźna i wymaga przewiezienia malucha do szpitala? Niebezpieczna może być wirusowa infekcja pokarmowa u niemowlaka, którego organizm szybko się odwadnia. Chore niemowlę niekiedy nie daje się karmić i poić, w związku z czym poziom jego nawodnienia spada w niekontrolowany sposób.

Grypa jelitowa u niemowlaka, ale też dziecka starszego wymaga hospitalizacji, kiedy biegunka i wymioty są bardzo nasilone, gorączka wysoka, a dziecko nie chce przyjmować odpowiedniej ilości płynów. Należy jednak pamiętać, że w przypadku jakichkolwiek wątpliwości lub wystąpienia niepokojących objawów z dzieckiem trzeba niezwłocznie udać się do lekarza.

Leczenie grypy jelitowej. Co stosować?

Co stosować na jelitówkę, by uniknąć odwodnienia i jak najszybciej zniwelować objawy choroby? Ponieważ wirusowa infekcja przewodu pokarmowego z reguły ustępuje samoistnie w ciągu kilku lub kilkunastu dni, wobec grypy jelitowej stosuje się wyłącznie leczenie objawowe.

Jak leczyć żołądkowe dolegliwości infekcji? Najważniejszymi elementami terapii są dieta i odpowiednie nawodnienie organizmu. Dieta powinna być lekkostrawna i delikatna dla przewodu pokarmowego. Najlepiej sprawdzają się papki, produkty płynne i półpłynne, które nie tylko nie obciążają żołądka, ale również podnoszą poziom nawodnienia. Oprócz nich należy wypijać dużą ilość wody. Warto również podawać choremu elektrolity uzupełniające poziom ważnych dla organizmu minerałów.

Co – oprócz diety – na grypę jelitową można przyjmować celem niwelowania symptomów? Leki na jelitówkę działające objawowo to przede wszystkim leki przeciwbiegunkowe, dostępne w aptekach bez recepty. Przykładem są środki na bazie loperamidu – substancji spowalniającej pasaż treści pokarmowej przez jelita, a tym samym poprawiającej konsystencję stolca i zmniejszającej częstotliwość jego oddawania. Leki tego rodzaju nie tylko wspomagają walkę z uciążliwym rozwolnieniem, ale też zmniejszają ryzyko odwodnienia i ubytku cennych mikro- i makroelementów.

Co podać na jelitówkę u dzieci? U pacjentów najmłodszych również zadbać należy o lekką dietę i uzupełnianie niedoboru płynów. Na grypę jelitową dla dziecka powyżej 6 roku życia można zastosować środki przeciwbiegunkowe, np. z loperamidem. W przypadku ryzyka odwodnienia należy zgłosić się do szpitala.

Dieta przy grypie jelitowej. Co jeść?

Co jeść, kiedy jelitówka odbiera apetyt, a niemal każdy posiłek wywołuje mdłości, wymioty i rozwolnienie? Należy przede wszystkim unikać potraw tłustych i ciężkostrawnych oraz produktów o wysokiej zawartości błonnika przyspieszającego perystaltykę jelit i pogłębiającego dolegliwości.

Co jest dobre na jelitówkę? W pierwszej fazie infekcji, kiedy objawy są mocno nasilone, najlepiej jeść delikatne papki, takie jak kleik ryżowy, kisiel czy marchwiankę. W kolejnych dniach dieta przy grypie jelitowej powinna być rozszerzana, a oprócz tego, co jeść, warto wiedzieć, jak jeść.

Posiłki należy dzielić na małe porcje i zjadać je w mniejszych odstępach czasu, by nie obciążać przewodu pokarmowego większymi porcjami. Co pić przy jelitówce, by wyrównać w organizmie poziom płynów? Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca picie płynów o obniżonej osmolarności, które zmniejszają ilość płynów wydalanych w stolcu. Pacjenci pijący wodę, powinni ją najpierw przegotowywać, by uniknąć ryzyka dodatkowego zakażenia bakteriami lub zanieczyszczenia przewodu pokarmowego.

Oprócz zaleceń żywieniowych podczas infekcji, ważna jest też dieta po grypie jelitowej. Co jeść tuż po ustąpieniu objawów? Wyjałowiony i podrażniony układ pokarmowy potrzebuje czasu, by odzyskać dobrą kondycję. Przez kilka dni dietę powinno się więc stopniowo rozszerzać, zaczynając od lekkostrawnych potraw, a w miarę upływu czasu wprowadzać potrawy jedzone przez infekcją.

Autor: Justyna Gabrysiak-Kula

Pismiennictwo:

1. Chpl: Laremid
2. E. Łoś-Rycharska, M. Czerwionka-Szaflarska, Biegunki rotawirusowe – dlaczego warto im zapobiegać, w: Przegląd Gastroenterologiczny 2011; 6 (2): 60–68
3. D. Wolańska-Buzalska, Dieta w przebiegu grypy żołądkowo-jelitowej, źródło: Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/dieta-w-przebiegu-grypy-zoladkowo-jelitowej/ [03.07.2023]
4. J. Wasielica-Berger, Ostra biegunka, w: Gastroenterologia Kliniczna 2018, tom 10, nr 1: 14–22
5. M. Wiercińska, Biegunka (rozwolnienie) – objawy, przyczyny, leczenie, źródło: Medycyna Praktyczna https://www.mp.pl/pacjent/objawy/50644,biegunka [03.07.2023]
6. E. Kuchar, Biegunka bakteryjna, źródło: Medycyna Praktyczna https://www.mp.pl/pacjent/choroby-zakazne/choroby/zakazenia-bakteryjne/165078,biegunka-bakteryjna [03.07.2023]
7. A. Grodowska, Dieta w ostrej biegunce – nawodnienie to priorytet, źródło: Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/dieta-w-ostrej-biegunce-nawodnienie-to-priorytet/ [03.07.2023]
8. J. Wasielica-Berger, Ostra biegunka, w: Gastroenterologia Kliniczna 2018, tom 10, nr 1: 14–22
9. K. Gutkowski, M. Hartleb, Biegunka – algorytmy diagnostyczne i zasady leczenia, w: Medycyna po Dyplomie, 09/2012 https://podyplomie.pl/medycyna/10617,biegunka-algorytmy-diagnostyczne-i-zasady-leczenia [03.07.2023]

Sprawdź dostępność

SPRAWDŹ DOSTĘPNOŚĆ

ZOBACZ RÓWNIEŻ INNE ARTYKUŁY

Jedzący ludzie

Co jeść przy biegunce? Dieta

Biegunka to dość powszechna dolegliwość, która wymaga szczególnego postępowania dietetycznego, mającego na celu wzmacnianie osłabionego organizmu i niwelowanie objawów. Sprawdź, co należy jeść przy biegunce.

Więcej
Jedzący ludzie

Ostra biegunka – przyczyny. Co stosować?

Ostra biegunka to dość powszechna dolegliwość, która w skrajnych przypadkach może być jednak bardzo groźna. Jak sobie z nią radzić i nie dopuścić do takiej sytuacji? Sprawdź, co leży u podłoża biegunki i co warto stosować, aby ją zatrzymać.

Więcej

Zemsta faraona – co to za choroba i ile trwa?

Zemsta faraona może całkiem uniemożliwić wyczekiwany wypoczynek w ciepłych krajach, wywołując szereg przykrych dolegliwości. Dowiedz się, co to za choroba. Sprawdź, jak jej uniknąć i jak leczyć, gdy już się pojawi.

Więcej
Jedzący ludzie

Lek na biegunkę – co stosować bez recepty?

Biegunka to powszechna dolegliwość dotykająca pacjentów w różnym wieku i utrudniająca normalne funkcjonowanie. Warto więc wiedzieć, co stosować, by zniwelować jej dokuczliwe objawy. Sprawdź, jaki lek na biegunkę wybrać.

Więcej
Packshot Laremid na scenie
Dostepny bez recepty

SPRAWDŹ DOSTĘPNOŚĆ

Lek na biegunkę Laremid jest dostępny w aptekach stacjonarnych i internetowych

Sprawdź dostępność