Biegunka po antybiotyku – ile trwa i czy odstawić lek?

Przyczyny i objawy biegunki po antybiotyku

Biegunką nazywa się stan, w którym stolec jest oddawany nadmiernie często i ma rozrzedzoną (papkowatą lub wodnistą) konsystencję. Biegunka – jak wiele innych schorzeń i dolegliwości – może mieć postać ostrą lub przewlekłą. O przewlekłej mówi się, kiedy objawy trwają dłużej niż 4 tygodnie, o ostrej natomiast – gdy ustępują przed upływem 14 dni od pojawienia się. Symptomy tej drugiej mają charakter nagły i nasilony.

Ostra biegunka najczęściej spowodowana jest infekcją przewodu pokarmowego o podłożu wirusowym lub bakteryjnym, jednak może też pojawić się na skutek zaburzeń mikrobiomu jelitowego. Dzieje się tak id.. przy antybiotykoterapii. Dlaczego? Ponieważ leki przeciwbakteryjne niszczą nie tylko chorobotwórcze drobnoustroje, ale również te, które w sposób naturalny bytują w ludzkim przewodzie pokarmowym i pełnią wobec niego pożyteczne funkcje.

Biegunka po antybiotyku jest jednym z najczęstszych działań niepożądanych takich leków. Jakie są objawy rozwolnienia? Stolec jest znacząco luźniejszy niż przed zastosowaniem leków i oddawany jest częściej niż 3 razy w ciągu dnia.

Biegunce przy antybiotyku z reguły nie towarzyszą inne dolegliwości żołądkowo-jelitowe, takie jak nudności, wymioty czy zgaga. Pogorszenie wchłaniania pokarmów ma wówczas związek wyłącznie z zaburzeniami mikrobiomu i spadku ilości bakterii biorących udział w trawieniu pożywienia.

Ile trwa biegunka po antybiotyku i w jakim czasie od zastosowania leków może się pojawić? Na te pytania nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Objawy mogą wystąpić już po pierwszych dawkach przyjętych leków lub nawet kilkanaście dni po zakończonej terapii. Różny też może być czas ich trwania, w zależności od przyjmowanych dawek leków przeciwbakteryjnych, naturalnej odporności organizmu, stosowanej diet itd.

Czy odstawić antybiotyk przy biegunce?

Powszechnie wiadomo, że leczenie antybiotykami powinno odbywać się zgodnie z zaleceniami lekarza i nie są to środki, które przyjmować można w dowolnych dawkach. Recepta na antybiotyki ważna jest tylko 7 dni (a nie 30, jak w przypadku większości leków), ponieważ ich stosowanie musi być uzasadnione konkretną sytuacją kliniczną.

Jednak co robić, gdy przy antybiotyku pojawia się biegunka lub inne efekty niepożądane? Czy przy biegunce odstawić antybiotyk lub samodzielnie przerwać jego przyjmowanie? Leków przeciwbakteryjnych nie należy odstawiać bez konsultacji z lekarzem. Ich dawkowanie i czas stosowania nie bez powodu są ściśle określone. Zażywanie zbyt małych dawek lub przez zbyt krótki okres może nie wystarczyć do zniszczenia chorobotwórczych bakterii, a jedynie uodpornić je na działanie środka, co w konsekwencji prowadzi do pogłębienia problemu.

Biegunka po antybiotyku może osłabić działanie leków, ponieważ czasem zostają one wydalone na zewnątrz, zanim zdążą się wchłonąć do krwiobiegu. Czy to u dzieci czy u dorosłych, wystąpienie biegunki po lekach przeciwbakteryjnych należy niezwłocznie skonsultować z lekarzem. Tylko on może zdecydować, czy terapię należy przerwać, zmienić, czy kontynuować mimo skutków ubocznych.

Biegunka po antybiotyku u dziecka

Dzieci zwykle częściej niż osoby dorosłe zapadają na rozmaite infekcje, szczególnie infekcje górnych i dolnych dróg oddechowych. Wpływa na to niewykształcona jeszcze w pełni odporność nabyta oraz codzienne przebywanie w dużych skupiskach rówieśników (w żłobku, przedszkolu czy szkole).

Kiedy podczas infekcji dochodzi do nadkażenia bakteryjnego, z reguły konieczne jest zastosowanie antybiotykoterapii. Biegunka po antybiotyku u dziecka jest więc dolegliwością częstą. Co robić, kiedy się pojawi? Symptomy pojawiające się u niemowlaka lub dziecka starszego najlepiej niezwłocznie skonsultować z pediatrą, który doradzi, czy kontynuować czy przerwać leczenie.

Wodnista biegunka z częstym wypróżnianiem grozi nie tylko obniżeniem skuteczności terapii, ale też odwodnieniem organizmu, co w połączeniu z toczącą się infekcją może być niebezpieczne dla zdrowia. Rozwolnieniu towarzyszy także spadek poziomu mikro- i makroelementów, które w czasie trwania choroby są szczególnie ważne.

Ostra biegunka przy antybiotyku u dziecka wymaga więc natychmiastowej konsultacji z lekarzem, ponieważ samemu nie można zdecydować o przerwaniu podawania leków.

[!art-banner!]

Co stosować na biegunkę po antybiotyku?

Jak leczyć biegunkę pojawiającą się po antybiotyku? Jak zatrzymać objawy, by nie doszło do odwodnienia i nadmiernego spadku poziomu ważnych dla organizmu elektrolitów?

Podstawą leczenia każdej biegunki o ostrym przebiegu jest odpowiednie nawadnianie organizmu. Uzupełnianie płynów jest najważniejsze, by uniknąć groźnych dla zdrowia powikłań. Jeśli jednak biegunka po antybiotyku nie przechodzi przez dłuższy czas, można zastosować środki dostępne bez recepty hamujące pasaż treści pokarmowej przez jelita.

Przykładem substancji o takim działaniu jest chlorowodorek loperamidu. Działa on na receptory opioidowe w jelitach, zwiększa wchłanianie wody i elektrolitów, spowalnia perystaltykę jelit, poprawia napięcie zwieracza odbytu. Dzięki tym wszystkim właściwościom loperamid zmniejsza częstotliwość wypróżnień i poprawia konsystencję stolca, a w konsekwencji hamuje ubytek wody i minerałów.

Co jeszcze na biegunkę po antybiotyku można przyjmować? Oprócz środków farmakologicznych bardzo ważna jest odpowiednia dieta niwelująca objawy rozwolnienia.

Co jeść przy biegunce po antybiotyku?

Biegunka podczas brania antybiotyku wymaga od nas zastosowania szczególnej diety, nieobciążającej dodatkowo podrażnionego już przewodu pokarmowego i podnoszącej poziom płynów.

Co jeść przy biegunce po lekach przeciwbakteryjnych? Posiłki powinny być dzielone na mniejsze porcje spożywane częściej, ponieważ zjadanie dużych ilości naraz bywa czynnikiem drażniącym. Najlepiej, kiedy mają one konsystencję płynną lub półpłynną. Jest ona delikatna dla żołądka, łatwiej wchłaniana i podnosi poziom wody w organizmie.

Ponieważ rozwolnienie przy antybiotyku z reguły spowodowane jest zaburzeniami mikrobiomu jelitowego, celem jego zahamowania warto zwiększyć spożycie produktów probiotycznych, takich jak jogurty, kefiry, naturalne kiszonki. Produkty poprawiające konsystencję stolca to np. marchwianka, suszone jagody, kleik ryżowy.

Z diety przy biegunce po antybiotyku należy wykluczyć potrawy ciężkostrawne, żywność przetworzoną oraz produkty o wysokiej zawartości błonnika.

Autor: Justyna Gabrysiak-Kula

Sprawdź dostępność

SPRAWDŹ DOSTĘPNOŚĆ