Biegunka po jedzeniu – dlaczego po każdym posiłku mam rozwolnienie?

Jak objawia się biegunka po jedzeniu?

Pożywienie jest czynnikiem z zewnątrz, który w bezpośredni sposób przedostaje się do wnętrza organizmu, wraz z rozmaitymi zgromadzonymi na nim zanieczyszczeniami i drobnoustrojami. Przez jamę ustną i przełyk trafia do żołądka, a później dalej do kolejnych odcinków przewodu pokarmowego, narażając go na rozmaite dolegliwości.

Jedną z najpowszechniejszych jest biegunka. Według Światowej Organizacji Zdrowia rocznie na całym Świecie notuje się około 2 miliardów przypadków biegunki ostrej¹ , czyli takiej, której objawy występują nagle i od razu są nasilone.

Większość spośród tych epizodów to biegunki infekcyjne o charakterze samoograniczającym się, co oznacza, że ich objawy ustępują bez leczenia przyczynowego. Infekcje tego rodzaju najczęściej wywoływane są przez wirusy (w tym – rotawirusy), rzadziej natomiast przez bakterie (np. pałeczki Salmonelli).

Mianem biegunki określa się stan, w którym stolec oddawany jest nadmiernie często, a jego konsystencja jest luźna i rozrzedzona. Niekiedy dolegliwości takie pojawiają się zaraz po spożyciu posiłku.

Jak objawia się biegunka po jedzeniu?

• Symptomy rozwolnienia pojawiają się nie 2 czy 3 godziny po posiłku, ale zaraz po jedzeniu – właściwie bezpośrednio po tym, jak pokarm trafia do żołądka.
• Stolec jest wodnisty, a objawy biegunki utrzymują się, dopóki w jelitach znajduje się treść pokarmowa.

Niekiedy po jedzeniu występuje biegunka lekka, innym razem jest ona bardziej nasilona, a dodatkowo towarzyszą jej inne objawy, takie jak:

• ból brzucha. Często opisywany jest jako ściskanie lub „wiercenie” w żołądku. Dolegliwości bólowe pojawiają się na skutek skurczów jelit lub podrażnienia błony śluzowej przewodu pokarmowego.
• nudności. Infekcja spowodowana zanieczyszczeniem pokarmu może objawiać się jednocześnie biegunką i nudności po jedzeniu. Objawy te oznaczają problemy ze strawieniem spożytego jedzenia.
• wzdęcia i gazy. Biegunce po jedzeniu towarzyszy niekiedy nadmierne nagromadzenie gazów w jelitach, wywołujące nieprzyjemne uczucie rozpierania i wzdętego brzucha.
• zgaga. Zgaga i biegunka po jedzeniu oznaczają, że przewód pokarmowy nie poradził sobie z wchłanianiem pożywienia. Część zostaje wówczas od razu wydalona, część natomiast cofa się do przełyku, wywołując uczucie pieczenia.

[!art-banner!]

Przyczyny biegunki po jedzeniu

Zwykle biegunka nie pojawia się po każdym posiłku, ale po konkretnym pożywieniu, które działa drażniąco na układ pokarmowy. Oczywiście u różnych osób czynniki drażniące mogą być rozmaite, ponieważ tolerowanie pokarmów jest kwestią indywidualną i to, co przez jednych jest trawione łatwo, u innych może być przyczyną dolegliwości.

W związku z tym biegunka niekiedy pojawia się po:

• ostrym jedzeniu – potrawy pikantne niekiedy do tego stopnia podrażniają błonę śluzową żołądka i jelit, że znajdująca się w nich treść zostaje gwałtownie wydalona w postaci luźnego stolca,
• tłustym jedzeniu – kiedy trawienie tłuszczów jest utrudnione, a ich podaż zostaje zwiększona, pojawia się tzw. biegunka tłuszczowa (w rzadkim kale widoczny jest niestrawiony tłuszcz),
• smażonym jedzeniu – potrawy smażone są ciężkostrawne i układ pokarmowy stosunkowo często nie radzi sobie z jego wchłanianiem, skąd biorą się jelitowe dolegliwości,
• kwaśnym jedzeniu – np. po jogurtach, cytrusach, barszczu; spożywanie większej ilości kwasów bywa przyczyną nie tylko biegunki po jedzeniu, ale także zgagi, przy której kwaśna treść cofa się do przełyku,
• po jedzeniu surowych warzyw i owoców – ich spożywanie przyspiesza perystaltykę jelit, co u osób z wrażliwym przewodem pokarmowym może powodować zwiększenie częstotliwości oddawania stolca.

Jeśli biegunka pojawia się po każdym posiłku, a nie po konkretnych produktach, należy skonsultować się z lekarzem. Przyczyną biegunki po każdym posiłku (zwłaszcza, jeśli dolegliwości utrzymują się przez dłuższy czas) może być choroba układu pokarmowego, dlatego stan taki wymaga zawsze specjalistycznej porady.

Jak często może pojawiać się biegunka po jedzeniu?

Jeśli pacjent przez dłuższy czas zadaje sobie pytanie, dlaczego po każdym posiłku mam rozwolnienie, powinien udać się do lekarza celem zbadania przyczyn zaistniałych problemów.

Ciągła biegunka po jedzeniu może wskazywać na stan chorobowy, jeśli jednak trwa krótko, może być wywołana infekcją pokarmową. O biegunce przewlekłej mówi się dopiero, kiedy objawy utrzymują się dłużej niż 4 tygodnie. Luźny i częsty stolec trwający do 14 dni nazywa się natomiast biegunką ostrą i to właśnie ona najczęściej objawia się rozwolnieniem po każdym posiłku.

Częste biegunki infekcyjne (w tym wirusowe) nasilają się po jedzeniu, ponieważ pokarm dodatkowo drażni błonę śluzową jelit, która i tak już została poddana chorobotwórczej działalności drobnoustrojów. Ostra biegunka może nasilać się po każdym posiłku, ponieważ podrażnienie błony śluzowej w przypadku infekcji występuje po wszystkich pokarmach, nawet tych najbardziej lekkostrawnych.

Rozwolnienie po jedzeniu towarzyszące infekcji pokarmowej może być bardzo częste i występować nawet kilka razy w ciągu dnia.

Jak leczyć biegunkę po jedzeniu?

Podstawą leczenia ostrej biegunki zawsze jest dieta i odpowiednie nawadnianie organizmu. Jak leczyć biegunkę po jedzeniu? Ponieważ zjadane pokarmy nie są wchłaniane przez przewód pokarmowy, ale działają na niego drażniąco, należy zadbać, aby spożywane posiłki były jak najbardziej lekkostrawne. Najlepiej, kiedy mają postać płynną i półpłynną. Po pierwsze są one delikatniejsze dla żołądka i jelit, po drugie – uzupełniają poziom płynów, który przy rozwolnieniu po jedzeniu zwykle znacząco spada.

Kiedy mimo lekkostrawnych posiłków objawy biegunki utrzymują się, warto sięgnąć po środki spowalniające pasaż treści pokarmowej przez jelita i tym samym zmniejszające ilość stolców i poprawiające jego konsystencję.

Wśród substancji będących skutecznym sposobem na biegunkę po jedzeniu jest loperamid – opioidowy lek na biegunkę. Środki z loperamidem hamują perystaltykę pracę jelit i pomagają pozbyć się objawów rozwolnienia, a tym samym zmniejszają zagrożenie odwodnienia i wypłukania z organizmu mikro- i makroelementów odpowiedzialnych za jego prawidłowe funkcjonowanie.
Jeśli mimo wszystkich metod leczenia biegunka nie ustępuje lub jej symptomy nasilają się, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.

1. Wasielica-Berger J., Ostra biegunka, w: Gastroenterologia Kliniczna 2018, tom 10, nr 1: 14–22

Autor: Justyna Gabrysiak-Kula

Sprawdź dostępność

SPRAWDŹ DOSTĘPNOŚĆ